En stop te denken als een krokodil…
Veel mensen denken dat intelligentietests, of capaciteitentests een beeld geven van een soort vaststaand gegeven.
Je bent goed in taalopdrachten of juist niet. Of cijferreeksen, of abstract denken.
Wellicht kun je met oefenen je intelligentie nog een beetje ‘oprekken’, maar dan heb je het wel gehad, denk je misschien.
Heb je er wel eens aan gedacht dat ook jouw gedrag van invloed zijn op hoe je zo’n test aflegt?
Het krokodillenbrein
Hoe zit dat dan?
Dat heeft te maken met een gedeelte van onze hersenen dat zo oud is dat we het ‘het krokodillenbrein’ noemen.
Een prehistorisch stukje van je hersenen.
Dit gedeelte van je hersenen zorgt voor je overleving.
Als zich ‘gevaar’ voordoet, helpt dit krokodillenbrein je om te doen wat nodig is.
Dus stel je voor dat er een gevaarlijke gek, of een wild beest tegenover je staat.
- Je krokodillenbrein zal energie onttrekken aan je creatieve brein (“hmm. laat ik eens brainstormen over de mogelijkheden om deze psychopaat te woord te staan…”)
- De delen van je lichaam die je op dat moment het hardste nodig hebt krijgen dan juist extra energie: armen (om te vechten en je te verweren) en benen (om heel hard weg te rennen!)
Het zogenaamde fight or flight verschijnsel. Er bestaat ook nog een derde reactie: de freeze-reactie. In een assessment zeggen mensen dan dat ze een ‘blackout’ hebben.
Alles bestuurd door je krokodillenbrein.
Heel effectief voor bovengenoemde gevaren,
Maar andersoortig gevaar, bijvoorbeeld falen voor je intelligentietest, dezelfde reacties kan veroorzaken.
En dan helpt het niet echt!
De slappe lach!
Gelukkig! Er is een manier om je reptielenbrein tot rust te brengen, voor even uit te schakelen of om te buigen.
Ik zal het je illustreren aan de hand van een voorbeeld.
Ik zat met een kennis in een overvolle trein. We zaten naast elkaar, aan weerszijden van een gangpad.
Ik geloof dat ik iets geks had gezegd over een medepassagier, net iets te luid. Het gevoel van schrik en schaamte, van niet weg te kunnen deed bij mij (reptielenbrein!!) de slappe lach ontstaan. De energie naar armen en benen kon geen kant op, en sloeg bij mij volledig op de lachspieren. Tsjonge, zoals het ‘lachen’ van een aap ook een daad van agressie is. Genant! Ik voelde me hoe langer hoe meer opgelaten, terwijl ik niet kon stoppen met lachen. Gierende uithalen, tranen over de wangen. En iedere poging om de lach te smoren, mondde steeds uit in daverend lachsalvo.
Kun je je iets voorstellen van m’n zenuwachtige gevoel?
Totdat ik me afvroeg, serieus afvroeg: wat zou je eigenlijk kunnen doen om de slappe lach te stoppen?
Het stopte. Ik was er beduusd van, zo plotseling stopte het. Geen na-hikken, geen kleine grinnik, niks. Gestopt.
Zó zit het:
Als je merkt dat je gespannen, gestresst bent, je geneert,
wegdwaalt met je gedachten 
of kwaad wordt op jezelf, kan het zijn dat je creatieve brein is uitgeschakeld, en je krokodillenbrein er alles aan doet om je te doen vechten, vluchten of bevriezen.
Je kunt je creatieve brein (dat aan de voorkant van je hoofd zit) weer activeren door het een opdracht te geven.
Dat brengt direct energie (bloed) naar dat gedeelte van je hersenen, waardoor je ze weer effectief kunt gaan gebruiken.
Hoe deed ik dat in die trein? Ik keek niet naar de ‘gevaarlijke’ mensen die zich allemaal vreselijk ergerden aan mijn gelach (dacht ik).
Ik vroeg me af, meer in algemene zin, wat je zou kunnen doen om de slappe lach te stoppen.
Ergo: creatieve brein geactiveerd, en het lachen stopte. Direct en onmiddellijk.
Oplossing in 3 stappen:
1. Erken dat je gestresst bent
2. Geef jezelf een raadsel op, een puzzel, stel jezelf een vraag. Geef je creatieve brein iets te doen!
3. Zorg daarbij dat de opdracht ver genoeg van het gevaar af ligt, zodat je niet opnieuw je krokodillenbrein activeert.
Vragen die je jezelf kunt stellen tijdens een test:
- Hoe zou mijn kleine broertje/zusje dit beantwoorden?
- Met welk programma zou deze test gemaakt zijn?
- Welk hersengebied zou door taal geactiveerd worden?
- Of door cijfers?
Zoek vragen die enigszins gerelateerd zijn aan de test, maar die je nieuwsgierigheid opwekken, niet je stress!
(Dus als je altijd al het gevoel hebt dat je kleine zusje je te slim af is, is die eerste vraag niet zo’n goed idee;))
Uitproberen
Je kunt ‘gevaar’-situaties oproepen om te oefenen.
1. Bedenk welke situaties je onprettig, stressvol of angstig vind. (Spinnen, iemand die boos op je wordt, een feestje waar je niemand kent, ruzie etc.)
2. Zodra je in die situatie verkeert (of zoek ‘m op!): registreer welke reactie je vertoont:
- fight, Ga je het gevecht aan, erop af?
- flight Vermijd je de situatie, wil je er vandaan?
- freeze Verlam je en kun je niet voor- of achteruit?
3. Geef je hersenen nu een opdracht.
- Een puzzel oplossen: Hoeveel poten hebben 29 spinnen samen?
- een vraagstuk beantwoorden: Hoe zouden de hersenen van de kwade persoon er nu uit zien?
- een brainstorm oproepen: Hoeveel namen kan ik bedenken bij de personen op het feest
- etc. etc. etc.
4. En kijk wat er gebeurt met je aanvankelijke reactie!
Ik ben heel nieuwsgierig hoe jij ‘gevaarlijke’ situaties het hoofd biedt. Waar loop je tegenaan en welke methodes hanteer jij om je door moeilijke en gevaarlijke situaties te helpen?
Deel het hier!
