Als je deze valkuilen van het rollenspel niet kent
haal je er misschien niet uit wat er in zit.
Een simulatie, simulatiespel, of rollenspel, het heeft verschillende aanduidingen. En het maakt heel vaak deel uit van je assessment.
Als acteur in dit soort situaties, zie ik 3 dingen fout gaan bij kandidaten:
1. Je zendt, en ontvangt te weinig
2. Je ‘choket’, verlamt
3. Je overschat jezelf
Ik zal over alle drie die valkuilen iets vertellen.
1. Je zendt, je ontvangt te weinig.
Dit is -by far- de meest voorkomende valkuil. Zelfs bij mensen die van zichzelf zeggen goed te kunnen luisteren. Het kan verschillende oorzaken hebben. De belangrijkste: je staat onder druk, je moet presteren, je moet iets laten zien! En om iets te laten zien moeten we.... praten?
Nee natuurlijk, maar ook al ben je een goede luisteraar: het voelt tegennatuurlijk in zo'n situatie om achterover te zitten en ook te luisteren naar je gesprekspartner. Wéét dit van tevoren zodat je jezelf daar bréngt! En dan is luisteren iets anders dan netjes je beurt afwachten.
Een ander probleem is dat je veel te vertellen hebt in meestal erg weinig tijd. Hoe pak je dat nou aan? Een hele simpele techniek is deze: bijna altijd mag je tijdens de voorbereiding voor je rollenspel aantekeningen maken en die in het gesprek erbij houden. Maak daar gebruik van!
Dan hoef je al je punten er niet achter elkaar uit te ratelen uit angst ze te vergeten. Zo crëeer je ook gelegenheid voor jezelf om na een behandeld punt, te kijken hoe je boodschap aankomt bij je gesprekspartner! Misschien verandert dat wel iets in wat je verder nog wilt behandelen. Een gevleugelde uitspraak tussen acteur en psycholoog achteraf is: "Hij/zij luisterde, maar dééd er ook wat mee!" Je begrijpt, dat wordt hoog gewaardeerd (en wordt heel vaak vergeten). Mocht je dan de draad misschien heel even kwijtraken: niemand vindt het raar dat je even tijd neemt om dat op te zoeken!
2. Angst voor een black-out
Een echte black-out komt maar heel erg zelden voor!! De angst ervoor echter heel vaak! Het zit je zeker tijdens een rollenspel afschuwelijk in de weg! Het maakt bijvoorbeeld dat je eerder opgeeft of pauzes inlast dan nodig. Ik boulder tegenwoordig. Als ik al dénk dat ik een bepaalde route niet ga halen.... Snap je? Je gaat er dan niet vol voor. En juist als je er vol voor gaat kan zo'n rollenspelgesprek heel echt gaan aanvoelen, en ben jij je fijne zelf!
Als het dan toch gebeurt?
Ik had ooit een kandidaat die het duizelde. Hij stopte even, nam regie over de situatie: “ik heb even een black-out”, zei hij. Nam een banaan (had hij bij zich: goed voorbereid!!) en een slok water, en kon daarna weer door.
Als acteur vind ik dat eerder positief dan negatief!! Waarom: omdat hij er niet van in paniek raakte. Wees vooraf al mild voor jezelf. Áls je een blackout krijgt is er absoluut geen man overboord. Dat vinden wij niet alleen: het is nog belangrijker dat je daar zelf ook doordrongen van raakt, zodat je je minder afhankelijk maakt van wat er van je gevonden wordt. 'Hoe je overkomt.'
Allerlei gedachten en emoties óver je assessment kunnen je spanning behoorlijk doen oplopen.
2 dingen moet je daarbij weten:
- Wat werkt bij jou het beste om je spanning te reguleren?
- Hoe meer je in het hier-en-nu je opdracht doet, hoe meer je kwaliteiten de kans hebben naar boven te komen!
Acteurs kunnen je helpen het gesprek te ‘geloven’ en je meer in het gesprek te betrekken. Als ik een kandidaat soms zenuwachtig zie lachen, omdat-ie nog niet in z’n rol zit, geef ik in mijn rol aan hoe de gegeven situatie mij raakt. Ik beoordeel hoe een kandidaat met dat láátste omgaat, en niet z’n aanvankelijke zenuwen!
3. Je overschat jezelf.
Het kan zo maar zijn dat je de voorbereiding te lezen krijgt voor je rollenspel en dat je denkt: appeltje-eitje! Je snapt direct hoe het zit, je bent overtuigd van je eigen kunnen, of je bent sowieso al zeker van dat de werkgever je voor de baan aan zal nemen.
Wat heerlijk, als je met vertrouwen en zelfvertrouwen het rollenspel ingaat. Kijk hiermee goed uit! Er zijn situaties genoeg waarin een werkgever ondanks meerdere positieve gesprekken op basis van een negatief assessmentadvies tóch besluit iemand niet aan te nemen.
De psychologen die je observeren, nemen deze dag en wat ze zien serieus. Een acteur geeft achteraf ook feedback aan de psycholoog over hoe hij jou als gesprekspartner heeft ervaren. Zorg er dus voor dat je ondanks je grote vertrouwen óók open blijft staan voor feedback, en probeer het te implementeren als de situatie er naar is. Niemand houdt van een betweter, en overmoed wordt niet vaak als constructief ervaren.
Probeer, hoe goed je ook denkt de gevraagde vaardigheden te beheersen, deze toch uit te voeren met al je inzet. Of zorg ervoor dat jij in je voorbereiding al precies weet wat je te wachten staat, aan welke verwachtingen jij goed zult voldoen (en doe dat dan ook!) en welke ontwikkelpunten je kunt verwachten. Die hoef je dan niet 'voor' te zijn. Het is prima en zelfs de bedoeling dat die kanten die nog ontwikkeld kunnen worden aan de oppervlakte komen. Nét als je fijne eigenschappen. p die manier helpt een assessment, en dus ook een rollenspel je alleen maar om ook ná je assessment te blijven professionaliseren en/of verbeteren.
Succes!
